Gradovi zaboravljeni u vremenu - Pompeji

POMPEJI

Pompeji su rimski grad u rusevinama, koji se nalazi blizu danasnjeg Napulja, u italijanskoj regiji Campaniji. Kao I Herculaneum, I Pompeje su unistene u katastrofalnoj erupciji vulkana Vezuva 79 g.n.e.
Vulkan je unistio Pompeje I prekrio ga pepelom, a grad je slucajno otkriven 1748 g. Od tada se vrse detaljna istrazivanja, koja daju sliku o nacinu zivota u Rimskom carstvu. Danas su Pompeje najposjecenije turisticko odrediste, koje je u toku 2007 g. posjetilo 2,571,725 posjetilaca.
Grad su osnovali Osci u 7 vj.pr.n.e., ljudi iz centralnog dijela Italije I bio je na raskrscu izmedju Cumae,Nole I Stabiae. Koristio se kao sigurna luka za grcke I fenicanske mornare. Po Strabonu, Pompeje su zauzeli Etrurci, I u stvari, zadnja iskopavanja su pokazala prisustvo etrurskih natpisa I nekropole iz 6 vj.pr.n.e. Pompeje su prvo osvojili grcki kolonisti iz grada Cume izmedju 525 i 474 g.pr.n.e.
U 5 vj. pr. n.e. su Pompeje osvojili Samniti, a poslije samnitskog rata u 4 vj.pr.n.e. grad dobija status rimskog naselja, zadrzavajuci lingvisticku I administrativnu autonomiju. Pompeji su ostali vjerni Rimu u Drugom Punskom ratu. Pompeji su uzeli ucesca u pobuni Campanijskih gradova protiv Rima, ali ih je 89 g.pr.n.e.pokorio Sula. Postali su rimska kolonija sa imenom Cornelia Veneria Pompeianorum.

1 vijek:

Zivot u ovom gradu se zamrzao 24.avgusta 79 g. Forum, kupatila, mnoge kuce I vile kao sto je npr. Vila Misterija su iznenadjujuce dobro sacuvani. Pompeja je imala razvijenu infrastrukturu, a najvecim dijelom je izgradjena u Avgustovskom period. Bio je sagradjen amfiteatar I aquadukt, koji je snabdjevao 25 ulicnih fontana, cetiri javna kupatila I mnogo privatnih kuca I radnji.
Dobro su sacuvane freske zidnog slikarstva, koje su po svojim osobenostima, dobile I posebno mjesto u istoriji umjetnosti, nazivajuci se pompejansko slikarstvo.
U momentu erupcije, smatra se da su Pompeje imale oko 20.000 stanovnika.
Erupcija Vezuva:
U prvom vijeku, Pompeji su bili jedan od mnogobrojnih gradova, lociranih u podnozju Vezuva. Njegovu sudbinu je podijelio I susjedni grad Herculaneum. Interesantno je navesti da se erupcija desila dan nakon VULKANALIJA – festivala posvecenog rimskom Bogu vatre. Plinije Mladji svjedoci iz prve ruke o ovom dogadjaju u pismu koje je napisano 25 g. poslije erupcije ,povodom uspomene na strica Plinija Starijeg, koji je I sam bio zrtva vulkanske erupcije I sa kojim je bio veoma blizak. Kao Admiral flote, dobio je zadatak da pokusa da spasi ugrozeno stanovnistvo grada.

Otkopavanja Pompeja:

Pompeji su otkopavani kao rezultat medjunarodne ekspedicije 1748 g. pod vodjstvom spanskog vojnog inzinjera Rocque Joaquin de Alcubierre-a. Tada su otkrivene mnoge netaknute javne zgrade I zidno slikarstvo. Grad je zapravo nadjen jos 1599g., kada je arhitekta Domenico Fontana kopao novi tok za rijeku Sarno, ali je proslo 150 g. od sistemstskih iskopavanja.
Giuseppe Fiorelli je ucinio preokret u dotadasnjim istrazivanjima 1860 g.kada je otkrio ostatke ljudskih kostiju u gomili pepela .
Interesantno je navesti da je u pepelu Pompeja nadjeno obilje erotskih artefakata, koji su sklonjeni u tajni kabinet. Erotski motivi su zastupljeni na mnogim freskama, koji prikazuju Priapa, antickog Boga sexa I plodnosti sa enormno velikim penisom. Ta freska je bila prefarbana, ali je ponovo otkrivena 1998 g, poslije velike kise. 1819 g. kada je kralj Napulja Francisko I posjetio Pompeju sa zenom I cerkom, bio je iznenadjen brojem erotskih artefakata, za koje je odlucio da budu uklonjeni u tajni kabinet. Neki od njih su bili prikazani na izlozbi 2000 g, ali su neki jos uvijek zakljucani u kabinetu.

( moj prevod sa Wikipedije )

POMPEJA (it. Pompei) je antički grad Italije, u Kampanji (provincija Napulja), u podnožju Vezuva, 23. 000. stanovnika. Grad su osvojili Osti u VI vijeku p.n.e., zatim je bio pod vlašću Grka, a kasnije i Samnićana. 290. pripojen je Rimu, 89. kada ga je Sula osvojio postao je rimska kolonija, i zatim idealno mjesto za odmor bogatih Rimljana. Međutim, erupcija Vezuva 24. avgusta 79. za nekoliko minuta sahranila je Pompeju i hiljade njenih stanovnika.

Čitav grad sačuvan je ispod pepela, omogućavajući nam da rekonstruišaemo do detalj kućni, religiozni, ekonomski i kulturni život ovog grada, kao i da se otkrije i njegova arhitektura i umjetnost. Iako je nastala u VI vijeku p.n.e., Pompeja tek od 421. dobija izgled kakav mi znamo. Pompeji su bili organizovani kao šahovska tabla, sa gustom mrežom ulica, popločanih kockama i oivičenim trotoarima, kao i prostranim trgovima gdje se uzdi- žu javne zgrade: političke, administrativne i religio- zne.

Patricijske kuće su divna kombinacija rimskog elementa atrijuma i helenističkog peristil, koji okružuje dvorište. Mnoge kuće su bile ukrašene zidnim slikama čiji različiti stilovi (od II vijeka p.n.e. do 79. n.e.) omogućavaju praćenje razvoja rimske umjetnosti. Brojni mozaici i namještaj dočaravaju Pompeju i rimski život u prvom vijeku Imperije.