Luís de Camões

Luis de Camões
(1524-1580)

Portugalski pjesnik.Potomak osiromašene plemićke obitelji iz španj. pokrajine Galicije. Njegov je život pun lutanja, pustolovina i neizvjesnosti. Dvoranin i pomorac, ljubimac okrunjenih glava i slavom ovjenčani pjesnik, C. je više od 16 godina proveo po dalekim ist. zemljama, bio je i vojnik i pustolov i brodolomac, živio od kralj. stipendije i prepušten sebi ponekad gladovao. Borio se u Maroku, Goi, Macauu, Mozambiku i kod Ceute, gdje je izgubio desno oko. Nježan lirik, nemiran duh i vitalna priroda, C. je oscilirao između milosti i progonstva, priznanja i robije, slavljen od prijatelja poezije i progonjen od vlasti kao dužnik i pronevjeritelj. Slavu stekao spjevom u 10 pjevanja "0s Lusiadas" (Luzijadi, tj. Portugalci), u kojem opisuje put Vasca da Game oko Afrike i početak port. prometa s Indijom. U toj nacionalnoj epopeji C. sa zanosom veliča domovinu, velika port. otkrića i podvige. Jedna od najljepših i duboko ljudskih epizoda je priča o smrti Ines de Castro (3. pjevanje) čija je sudbina nadahnula mnoge dramatičare. Vanredni su opisi prirodeni osobito mora. Camõesovi soneti, ode, ekloge i druge lirske pjesme (Rimas) najviši su domet porl. renesansne poezije.

AMOR

Amor é um fogo que arde sem se ver,
é ferida que dói, e não se sente;
é um contentamento descontente,
é dor que desatina sem doer.

É um não querer mais que bem querer;
é um andar solitário entre a gente;
é nunca contentar se de contente;
é um cuidar que ganha em se perder.

É querer estar preso por vontade;
é servir a quem vence, o vencedor;
é ter com quem nos mata, lealdade.

Mas como causar pode seu favor
nos corações humanos amizade,
se tão contrário a si é o mesmo Amor?



LJUBAV

Ljubav je oganj što nevidljiv gori,
rana što boli, al se ne osjeća,
ona je nikad zadovoljna sreća,
bol što ne boli nego mukom mori.

Ne željet drugo nego da se ljubi,
između svijeta ići sam i zdvojan,
u zadovoljstvu ne bit zadovoljan,
zaradu htjeti tamo gdje se gubi.

Ljubav je ropstvo po vlastitoj volji:
pobijeđenome na usluzi biti,
vjernost poklanjat onom tko nas bije.

No kako ljubav može darom svojim
smrtna nam srca skladom ispuniti,
kad tako mnoge suprotnosti krije?

SETE ANOS DE PASTOR

Sete anos de pastor Jacob servia
Labão, pai de Raquel, serrana bela;
mas não servia o pai, servia a ela,
e a ela só por prémio pretendia.

Os dias, na esperança de um só dia,
passava, contentando-se com vê-la;
porém o pai, usando de cautela,
em lugar de Raquel lhe dava Lia.

Vendo o triste pastor que com enganos
lhe fora assi negada a sua pastora,
como se não a tivera merecida,

Começa de servir outros sete anos,
dizendo: Mais servira, se não fora
pera tão longo amor tão curta a vida!



JAKOB I RAKELA

Sedam je godina Jakob pastir bio
Labanu, ocu brđanke divne Rakele;
ne ocu, već njoj je služio dane cijele
i samo nju je kao nagradu htio.

S nadom u dan jedini tekli su dani i sati,
čim pogleda je, sretniji je od sviju:
ali se otac njezin lukavstva lati,
mjesto Rakele dao mu je Liju.

Vidjevši tužan pastir kako je varkom
obmanut tako pastiricu svoju izgubio,
kao da je nije zaslužio dvorbom žarkom

sedam godinanovih produžio je zadatak,
rekavši:"Služit ću i dalje, ako ne bude bio
za tako dugu ljubav život kratak."

ALMA MINHA GENTIL, QUE TE PARTISTE

Alma minha gentil, que te partiste
tão cedo desta vida, descontente,
repousa lá no Céu eternamente
e viva eu cá na terra sempre triste.

Se lá no assento etéreo, onde subiste,
memória desta vida se consente,
não te esqueças daquele amor ardente
que já nos olhos meus tão puro viste.

E se vires que pode merecer-te
alguma cousa a dor que me ficou
da mágoa, sem remédio, de perder-te,

Roga a Deus, que teus anos encurtou,
que tão cedo de cá me leve a ver-te
quão cedo de meus olhos te levou.



O DOBRA DUŠO MOJA

O dobra dušo moja, ti se vinu
tako prerano iz bolnog života
i odmaraš se sred rajskih ljepota,
a ja još idem kroz zemnu gorčinu.

Ako u zračnom stanu nebeskome
misó na život smije da vas gane,
sjeti se katkad ljubavi odane
koja je sjala u pogledu mome.

I ako možda ustanoviš da ti
ugađa nešto ova patnja kleta
koju zbog tebe sad podnosim bijedan,

moli se Bogu, što ti život skrati,
nek me što prije digne s ovog svijeta,
da s tobom budem, da te opet gledam.

ENDECHAS A BARBARA ESCRAVA

Aquela cativa
Que me tem cativo,
Porque nela vivo
Já não quer que viva.
Eu nunca vi rosa
Em suaves molhos,
Que pera meus olhos
Fosse mais fermosa.

Nem no campo flores,
Nem no céu estrelas
Me parecem belas
Como os meus amores.
Rosto singular,
Olhos sossegados,
Pretos e cansados,
Mas não de matar.

Uma graça viva,
Que neles lhe mora,
Pera ser senhora
De quem é cativa.
Pretos os cabelos,
Onde o povo vão
Perde opinião
Que os louros são belos.

Pretidão de Amor,
Tão doce a figura,
Que a neve lhe jura
Que trocara a cor.
Leda mansidão,
Que o siso acompanha;
Bem parece estranha,
Mas bárbara não.

Presença serena
Que a tormenta amansa;
Nela, enfim, descansa
Toda a minha pena.
Esta é a cativa
Que me tem cativo;
E. pois nela vivo,
É força que viva.



ROBINJA BARBARA

Robinja me ova
svojim robom čini
i jer živim u njoj
ne da mi da živim.
Oči ne vidješe
nikada na svijetu
tako lijepu ružu
u niježnome buketu.

Ni na nebu zvijezde
ni cvijeće iz polja,
ništa nije lijepo
kao ljubav moja:
neobično lice,
oči mirom gore,
crne i umorne,
no smrću ne more.

Čista živa ljupkost
u njima joj tinja
te je gospa onom
kome je robinja.
Njene crne kose,
kada se pojave,
nitko već ne smatra
da su lijepe plave.

Ta crnina divna
sve ljubavlju pjeni,
te bi i snijeg htio
da boju promijeni.
Vesela joj blagost
bistru umnost krije:
tuđinka je čudna,
no barbarka nije.

Ta spokojna duša
oluju sputava,
uz nju patnja moja
odmorena spava.
Tame robinjica
svojim robom čini
i jer živim u njoj,
ja moram da živim.

U PROGONSTVU

Kako se duži moje jadno stanje
i ta lutanja mučna kako traju!
Kako se krati i primiče kraju
moje zaludno ljudsko putovanje!

Vijek je sve kraći, a jadi sve veći,
utjeha svaka gubi se i gine.
Ako mi kakva nada načas sine,
znam, varka će me velika opeći.

Trčim za dobrom, a ono mi bježi,
i napol puta izgubim mu sliku;
posrćem, padam i očaj me kida.

Kad ono žuri, moj korak je teži,
pogledam gdje je, je l' još na vidiku:
ono se gubi iz nade i vida.

VODE

O, s pravom ste se, vode, na put dale,
da biste jednom stigle dobru svome
i predale se moru širokome
koje ste dugo tražile i zvale.

No jao onom tko se svijetom kreće
i vječno plače nade izgubljene,
a s bolom zna da suze prolivene
željenom cilju nikad doći neće.

Premda vam prave staze nisu znane,
premda vas putem mnoga smetnja prati,
ipak stižete u žuđenu luku.

Ja, uvijek bolan, kroz noći i dane,
putujem putem dobro mi poznatim,
a nikad stići gdje me želje vuku.

Iz Indije

Ljepota ove hlađane planine,
sjene zelenog kestenova granja,
ovi potoci blagog otjecanja
gdje svaka žalost nestane i mine.

Mukli šum mora u tom stranom kraju,
počinak sunca kad za gore pada,
skupljanje u tor i posljednjih stada,
borba oblaka u nebeskom sjaju.

I sve od ove prirode bogate,
što nam je tako raznoliko dano,
sve me to muči kad nisam uza te.

Bez tebe sve me vrijeđa i ranjava,
bez tebe tu me mori neprestano
uz mnogu radost mnogi jad i strava.

Mondego

Mondega blage i prozirne vode,
spomena moga odmore i hlade,
gdjeno iskusih da me kobne nade
za sobom dugo, kao slijepca, vode.

Sad sam daleko, no sjećanje stiže
za mojim tragom i svuda me goni
pa ne da da vas zaborav ukloni,
i što sam dalje, to sam vama bliže.

Može me sudba, taj gospodar duše,
nositi svijetom i zemljama novim,
predana moru i vjetru što puše.

No duša moja živi s vama skupa:
na krilu misli ona da vas plovi
i u vama se, bistre vode, kupa.

Nikola Milićević